Przygotowanie treningu poprawiającego wydajność wzroku nie jest takie proste, jakby się wydawało. Wymagać ono będzie od trenera dogłębnej analizy zarówno podstawowych funkcji układu wzrokowego, ale również zrozumienie – jakie umiejętności są kluczowe dla danej osoby w konkretnej dyscyplinie. Następnym równie trudnym krokiem będzie opracowanie odpowiednich ćwiczeń, które pomogą stopniowo poprawią odpowiednie umiejętności wzrokowo-ruchowe naszego zawodnika. Na koniec zostaje jeszcze jedna rzecz – odpowiednie wytłumaczenie istoty sprawy trenerowi głównemu i ćwiczącemu. Dlaczego? Sportowiec rzadko włoży niezbędny wysiłek potrzebny do poprawy umiejętności widzenia, jeśli cel nie będzie dla niego zrozumiały i nie jest związany z konkretnymi wynikami sportowymi. W końcu pytanie – czy rośnie od tego biceps – każdy trener chyba słyszał 🙂
Dlatego najpierw musimy pomyśleć, jak się do tego zabrać. Trening rozwijania podstawowych umiejętności należy przeprowadzić na początku – nim zajmiemy się bardziej różnorodnymi i wymagającymi ćwiczeniami. Umiejętności wizualne, które mają zostać ulepszone, powinny być początkowo odizolowane, aby umożliwić atlecie uświadomienie sobie reakcji wzrokowej. Mając świadomość reakcji wzrokowej, należy omówić i przećwiczyć strategie poprawy jakości reakcji wzrokowej. Dodatkową korzyścią wynikającą ze świadomości reakcji wzrokowych jest zbawienny wpływ uwagi, włożonej przez daną osobę. Po konsekwentnym przećwiczeniu reakcji wzrokowej, sportowiec powinien być zmuszony do zwiększenia szybkości reakcji przy zachowaniu jakości. Przy budowaniu treningu musimy wziąć pod uwagę rzeczywiste wymagania wizualne zadań sportowych – większość wymagań wizualnych napotykanych w sporcie występuje znacznie poza zasięgiem ramion i przy innych pozycjach patrzenia. Dlatego też wiele ćwiczeń w treningu wzroku powinno być zaprojektowanych tak, aby odległości widzenia były większe niż 3 m, a pozycja spojrzenia była dostosowana do ergonomicznych wymagań sportu. Na przykład, ćwiczenia treningowe dla siatkarza zostałyby zmodyfikowane tak, aby cele były prezentowane z daleka i w niewyraźnych pozycjach, aby symulować wymagania często spotykane w siatkówce.
Ostatecznym celem programu szkoleniowego jest osiągnięcie bezwysiłkowej i automatycznej reakcji naszego podopiecznego. Co finalnie pozwoli na odpowiedni podział uwagi pomiędzy czynnikami wizualnymi, a bardziej krytycznymi interakcjami.
Wiele sportów wymaga od sportowca przetwarzania informacji wizualnych, które są w ruchu i / lub gdy sportowiec jest w ruchu. Dlatego procedury treningowe, które początkowo mogą być wykonywane w warunkach statycznych, mogą zostać zmienione w celu dodania elementów dynamicznych, takich jak uwzględnienie ruchu celu lub atlety podczas wykonywania ćwiczenia. Do automatycznej reakcji umiejętności wzrokowych potrzebna jest integracja. Czyli w gruncie rzeczy naszym celem nie mogą być izolowane umiejętności w warunkach laboratoryjnych (czyt. siłownianych), a integracja multisensoryczna w zmiennych warunkach. Typowe wymagania integracji sensorycznej obejmują dodanie czynności związanych z równowagą, zadań przetwarzania słuchowego oraz zwiększanie poziomów przetwarzania poznawczego i rozpraszania uwagi. Te wymagania integracji sensorycznej służą zwiększeniu stresu doświadczanego przez sportowca i wymagają ponownego przydzielenia zasobów uwagi.
Ostatecznym celem treningu zwiększającego wydajność wizualną jest przeniesienie ulepszeń umiejętności wizualnych na pole gry. Trener motoryczny powinien opracować z innymi trenerami i członkami sztabu szkoleniowego, a także zawodnikiem zadania i strategie ułatwiające transfer wyuczonych umiejętności na boisko. Nasz sukces będzie wtedy, gdy sportowiec może wykonać zadanie wzrokowe na wyższym poziomie pomimo wielu wymagań integracji sensorycznej, rozpraszania uwagi i stresu obciążającego aktywność. Tym bardziej prawdopodobne jest, że system wzrokowy sportowca będzie nadal działał na optymalnym poziomie w momentach dużego stresu, konkurencji i pomimo znacznego zmęczenia fizycznego. W kolejnych postach na naszym blogu przybliżymy więcej na temat konkretnych funkcji.